Er doen veel verhalen de ronde over wat nu goed is voor de huid bij een felle zon. Gelukkig weten veel mensen nu inmiddels hoe belangrijk het is om zonnebrand te smeren in de zomer. Ook weten we dat UV-straling huidkanker veroorzaakt. Toch bestaan er nog een aantal hardnekkige mythes die rondwaren. In dit stukje tackelen we 10 onwaarheden om Nederland nog wat zonbewuster te maken.
1. Je kunt niet verbranden op dagen met veel wind en bewolking
Onwaar. Of je kunt verbranden of niet heeft in elk geval niets met de wind te maken. UV-straling zorgt voor verbranding van de huid en trekt zich niets aan van de wind. De wind zorgt er echter voor meer verdamping van vocht van je huid. Je huid voelt daarmee koeler aan. Oftewel, de gevoelstemperatuur ligt lager. Mensen associëren de buitentemperatuur vaak met de zonnekracht. Dit is nogmaals erg misleidend. Daarnaast kan de UV-index (waarmee de zonnekracht wordt gemeten) op bewolkte en lichtbewolkte dagen net zo hoog zijn als op onbewolkte dagen. Gewoon smeren dus!
2. Een kuurtje bij een zonnestudio biedt bescherming tegen de zon
Onwaar. Nee, een kuurtje met bruiningsmelk of andere lotion zorgt niet voor extra bescherming van de huid. Het klopt dat sommige tanningslotions een UV-beschermingsfactor hebben, maar ga hier niet zo maar van uit. Gewoon zonnebrandcrème opbrengen.
3. Zonnebrand smeren is niet nodig als je cosmetica gebruikt met een UV-beschermingsfactor
Onwaar. Tenzij je cosmetica een index heeft van 30 of hoger, doe je er goed aan om extra zonnebrand te smeren onder je make-up. Doe dit zeker als je voor langere tijd in de zon verblijft. Iedere twee uur opnieuw aanbrengen is belangrijk. Dus niet alleen ‘s ochtends. Cosmetische producten bieden vaak een veel lagere bescherming tegen de zon of helemaal geen.
4. Mensen met een van nature wat bruinere huid lopen geen risico op huidkanker
Onwaar. Klinkklare onzin. Oók mensen met een wat bruinere huid hebben kans om huidkanker te krijgen. Het is de UV-straling die zorgt voor het verhoogde risico op kanker. Sommige mensen verbranden inderdaad minder snel, maar dit betekent niet dat zij bestand zijn tegen schadelijke UV-straling. Doe altijd zonnebrandcrème op, ook als je een wat donkerder huidtype hebt.
5. Met factor 50 op kun je langer in de zon dan met factor 30
Geen enkele zonnebrandcrème biedt 100% bescherming tegen de zon. Sterker nog, factor 50 biedt niet eens zo veel meer bescherming dan factor 30. Factor 50 beschermt wel beter tegen UV-B-straling. Dit type straling is verantwoordelijk voor verbranding en een verhoogd risico op huidkanker. Factor 30 filtert doorgaans zo’n 96,7 procent van de UV-straling eruit. Factor 50 gemiddeld zo’n 98%. Dat doet niet af aan het feit dat je op zeer zonnige dagen met een hoge zonnekracht jezelf midden op de dag gewoon niet te lang buiten moet vertonen.
6. Je moet veel in de zon zitten om voldoende vitamine D binnen te krijgen
Grotendeels onzin. Allereerst zit vitamine D niet in de ‘zonnestralen’. Het lichaam maakt vitamine D aan bij blootstelling aan UV A. Vooral mensen met een lichtere huid die geregeld buiten komen, hebben geen baat aan langere tijd in de zon zitten. Zeker niet zonder zonnebrandcrème. Vitamine D is belangrijk voor het lichaam, maar met een aantal minuten per dag buiten, zit je daar al aan.
In de winter is het een ander verhaal. Als de zonnekracht onder de 3 (UV-index) ligt, verbrandt de huid minder snel. Ga gerust wat vaker naar buiten, zeker ook als je huid wat meer getint is. Mensen met een van nature donkere huid lopen in de winter, als er weinig zon is, meer kans op een tekort aan vitamine D. Raadpleeg je huisarts als je denkt dat dat het geval is.
7. Je hoeft je geen zorgen te maken over huidkanker, want als het er is, dan zie je het toch wel en is het zo te behandelen.
Onzin. Huidkanker is veelal niet zo simpel als een verdacht ‘plekje’ laten verwijderen door een dermatoloog. Chirurgie, chemotherapie en permanente littekens kunnen allemaal om de hoek komen kijken. Daarnaast kan ook huidkanker zich uitzaaien, waardoor de kanker praktisch niet meer te genezen is. Ieder jaar overlijden er in Nederland rond de 900 mensen aan huidkanker. Mannen overlijden gemiddeld vaker aan huidkanker dan vrouwen. Laat je dus door niemand wijsmaken dat huidkanker relatief ongevaarlijk is. Alle soorten kanker betreffen ongeremde celgroei die zich kunnen verspreiden naar de rest van het lichaam.
8. Alleen zonaanbidders krijgen huidkanker
Klinkklare onzin. Je loopt niet alleen risico op huidkanker als je op vakantie gaat naar zonrijke gebieden. Sommige mensen meten zich de gewoonte aan om zich wel voldoende in te smeren als ze op vakantie zijn in Griekenland. Maar als ze terug zijn in Nederland dan wordt er met 30 graden niet gesmeerd. Of mensen smeren zich wel in tijdens een dagje strand, maar niet als ze naar de stad gaan om te shoppen of als ze veel buiten werken (bijv. op een terras in de horeca). We brengen vakantie en strand in verband met zonnebrandcrème. De denkfout hier is dat de zon net zo fel schijnt in de stad als aan het strand. Beschadiging van de huid door de zon werkt net zo als bij beschadiging van het gehoor door geluid. Je hebt het in eerste instantie niet door, tot dat je een piep in je oren opmerkt: gehoorbeschadiging. Beschadiging van de huid door ultraviolette straling werkt net zo: je hebt het niet in de gaten, verbrandt een paar keer en opeens merk je een verdacht plekje op.
9. Als je gaat zonnebaden hoef je geen zonnebrand op zolang je maar niet verbrandt
Grote onzin. Er bestaat niet zoiets als een ‘gezond bruin kleurtje’. Dat klinkt goed en, oké, het ziet er leuk uit, maar daar is alles mee gezegd. Als de huid donkerder wordt van kleur, betekent dit dat de huid schade heeft opgelopen. Dit is ook het geval als de huid niet rood wordt of vervelt. De huid wordt donker om zich te beschermen tegen UV. Als je snel bruin wordt, loop je nog steeds risico op huidkanker. Gebruik daarom altijd zonnebrandcrème.
10. Je kunt niet verbranden door een autoraam heen
Deels onzin. Je kunt je wel verbranden door een autoraam heen. Veel auto’s hebben getint glas, ook aan de zijkant, maar bij auto’s die dat niet hebben, kun je verbranden. Omdat UV door glas deels wordt tegengehouden, gaat dit minder snel, maar je kunt nog steeds wel verbranden. Dit is zeker het geval als je gedurende een lange rit in de auto tijdens een hoge zonkracht. Zorg dus dat je jezelf insmeert, ook in de auto, en dat je jezelf en eventueel passagiers, zoals jonge kinderen, beschermt met een zonnescherm.
Let op! Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.
Bronnen:
https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/huidkanker/cijfers-context/sterfte-en-overleving#node-sterftehuidkanker
https://www.cancer.org.au/content/Preventing%20cancer/BeSunsmart/10_myths_about_sun_protection_brochure_WEB_October_2018.pdf
https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/uitleg/zonkracht