Lymfoedeem ten gevolge van kanker: wat nu?

Momenteel krijgt één op de drie mensen in Nederland een bepaalde vorm van kanker. Huidkanker is de meest voorkomende kanker in Nederland. Na huidkanker komen borstkanker, darmkanker, longkanker en prostaatkanker het meest voor. Er zijn verschillende methoden om kanker te behandelen, maar vaak bestaat een behandeling uit een combinatie van verschillende methoden. Deze behandelingen kunnen uiteenlopende gevolgen hebben, waaronder lymfoedeem.

Het lymfesysteem

Naast het systeem van bloedvaten heeft ons lichaam nog een transportsysteem: het lymfestelsel. Het lymfestelsel bestaat uit lymfevaten (die het vocht vervoeren) en lymfeklieren (die het vocht zuiveren). Het lymfesysteem zorgt samen met het bloedvatsysteem voor een juiste balans van vocht in het lichaam. Het lymfesysteem kan door bestralingen of het operatief verwijderen van de lymfklieren beschadigd raken. Hierdoor kan het vocht niet meer goed worden afgevoerd. In het lymfesysteem ontstaat een ophoping van vocht, wat uiteindelijk tot uiting komt door het dikker worden van bijvoorbeeld een arm of been.

Oedeemvorming als gevolg van het disfunctioneren van het lymfesysteem wordt ook wel lymfoedeem genoemd. De klachten van lymfoedeem zijn onder andere zwelling, een vermoeid of zwaar gevoel, pijn, tintelingen, beperkingen in de beweging, beperking in het dagelijks functioneren en eventuele huidafwijkingen. Het is daarom noodzakelijk om lymfoedeem in een zo vroeg mogelijk stadium te behandelen.

Welke behandelingen zijn er?

De volgende behandelingen kunnen worden toegepast bij lymfoedeem, afhankelijk van de ernst en locatie van het oedeem:

  • Manuele lymfedrainage is een massagetechniek met als doel het lymfesysteem te stimuleren, om zodoende het vocht beter af te voeren. Daarnaast is het lymfesysteem in staat nieuwe lymfevaten te creëren.
  • Ambulante compressietherapie heeft als doel het oedeem te verminderen door middel van uitwendige compressie. Hierdoor wordt het vocht terug geresorbeerd in het lymfesysteem en zal toename van het vocht worden voorkomen.
  • Lymfetaping is een speciale tape- en plaktechniek waardoor het lymfsysteem gestimuleerd wordt het vocht af te voeren, ook na de therapie.
  • Pneumatische compressietherapie wordt toegepast door middel van een lymfapress. Een lymfapress is verdeeld in luchtkamers, die worden opgeblazen tot een bepaalde druk op de arm of het been wordt bereikt. – Een steunkous of armkous meten we aan als er een maximale oedeemafname is bereikt en deze in stand gehouden moet worden. 
oedeem
Rechts: lymfoedeem ten gevolge van borstkanker.