Als je ooit te lang in bad heb gezeten, of als je lekker lang in het zwembad hebt liggen dobberen, ben je er waarschijnlijk wel bekend mee: rimpelige vingers. Geloof het of niet, maar de wetenschap heeft al jarenlang getracht erachter te komen waarom het zo is dat onze vingers er na verloop van tijd uitzien alsof we 85 zijn. Hoe komt dat toch?
Waterabsorptie
Eén verklaring is dat onze huid simpelweg langzaam maar zeker water opneemt en dit niet meer kwijt kan. De epidermis, of ook wel buitenste laag van de huid, bestaat voornamelijk uit dode keratinecellen die vocht absorberen wanneer ze langdurig in contact komen met water. Doordat ze water opslurpen, zwellen ze op, maar omdat ze nog steeds verbonden zijn met het onderliggende niet uitzettende weefsel, moet de buitenste huidlaag rimpelen om te compenseren voor het grotere huidoppervlak dat nu nodig is. Maar waarom dan alleen je vingers en tenen? Waarom niet je hele lichaam? Wetenschappers stellen dat dit is omdat onze voeten en handen de dikste epidermis hebben en dus ook veel keratinecellen om water op te nemen.
Probleem met absorptietheorie
Het probleem met deze theorie dat is dat er geen rekening wordt gehouden met het feit dat vingers en tenen niet rimpelen als de zenuwuiteinden niet meer in contact staan met het zenuwstelsel, bijvoorbeeld na een ongeval of in het geval van complicaties bij diabetes. Dit is verklaarbaar door een andere theorie die stelt dat het rimpeleffect niets te maken heeft met de verzadiging van de huid, maar met een reactie van het centrale zenuwstelsel.
Vasoconstrictie
Deze theorie is gestoeld op het idee van vasoconstrictie, ook wel vernauwing van de bloedvaten. Het is simpel: als vingers en tenen worden ondergedompeld in warm of koud water, geven de zenuwuiteinden signalen af waardoor de bloedvaten vernauwen en het weefsel onder je huidoppervlak samentrekt. Dit zorgt er vervolgens weer voor dat de buitenste huidlaag invalt en er gerimpeld uitziet.
Extra grip
Onlangs uitgevoerd onderzoek suggereert echter dat we hiermee nog steeds niet van de hoed en de rand weten. Zo wordt er door wetenschappers ook aan een theorie gewerkt die stelt dat gerimpelde vingers en teentjes niet uitsluitend het gevolg zijn van een toevallige eigenschap van de huid. Vanuit een genetisch perspectief merken zij namelijk op dat de groeven die ontstaan (rimpels) in de huid ons mensen helpen om grip te krijgen in natte omstandigheden. Kortom, onze rimpelvingers zijn puur functioneel en boden onze voorouders extra grip in omstandigheden met veel water, bijvoorbeeld zodat we op tijd uit het water konden klimmen tijdens een achtervolging met een krokodil.
Efficiënte waterafvoer
Onze rimpelvingers lijken dus ogenschijnlijk nutteloos, maar na wat gedegen onderzoek blijkt de kans groot dat er toch meer achter schuilt. Bovendien laten foto’s van mensen met rimpelvingers een eigenaardige overeenkomsten zien: de groeven op onze vingers vormen zich vrijwel allemaal verticaal en zorgen zo dus voor een extreem efficiënte drainage van water. Om iets te kunnen vastpakken zonder dat het uit je vingers glipt, heb je dus iets nodig wat het water van het huidoppervlak afvoert. De beste manier om dit te doen is natuurlijk via kanalen.
Meer onderzoek
Eén ding is duidelijk: er is meer onderzoek nodig. Dat wordt gelukkig al uitgevoerd. Het wordt nu interessant om te kijken of zoogdieren uit verschillende klimaten meer of minder grip hebben in vergelijking met elkaar. Als dieren die leven in een vochtig klimaat eerder rimpelvingers krijgen dan die in droge gebieden, dan kan dat betekenen dat er inderdaad evolutionaire factoren in het spel zijn.